پایان نامه بررسی تأثیر عناصر آمیخته بازاریابی ((4P بر افزایش فروش و سهم بازار خارجی در شرکت لبنیاتی پگاه گلپایگان

 

چکیده

در جهان امروز شرکت ها برای رسیدن به فروش و سود بالاتر با یکدیگر به رقابت می پردازند. لزوم توجه به آمیخته بازاریابی در شرکت ها برای افزایش فروش به خصوص در شرکت پگاه گلپایگان امری حیاتی می باشد. در یک ساختار رقابتی، بازار بیش از هر چیز آگاهی و شناخت مدیریت از نظرات و خواست مشتری و ارزیابی نحوه بهره گیری از آمیخته بازاریابی در بازار به منظور دستیابی به مقدار مشخصی از فروش و اندازه سهم بازار موردنظر است.

در این پژوهش محقق بدنبال بررسی تأثیر بکارگیری عناصر آمیخته بازاریابی بر افزایش فروش از دیدگاه اساتید و مدیران نمایندگی های فروش است و اولویت تأثیرگذاری هر یک از عناصر آمیخته بازاریابی بر افزایش فروش می باشد.

واژه های کلیدی: آمیخته بازاریابی، فروش، سهم بازار، شرکت لبنیاتی پگاه گلپایگان؛

مقدمه

  تعاریف گوناگونی برای بازاریابی بیان شده است ، مانند گروهی از فعالیت های تجاری وابسته، پدیده ای بازرگانی، فرایندی اقتصادی، فرایند مبادله یا انتقال مالکیت محصولات، فرایند تعدیل عرضه و تقاضا و بسیاری معانی دیگر. هر کدام از این تعاریف بیان کننده گوشه ای از فعالیت های بازاریابی است، ولی تعریف کامل آن و منطق بر گرایش بازاریابی جدید نیست. امروزه صاحبنظران، بازاریابی را فرایند ارضای نیازها و خواسته های بشر تعریف می کنند. به نظر فیلیپ کاتلر، برجسته ترین صاحب نظر در این رشته، بازاریابی عبارت است از: فعالیتی انسانی در جهت ارضای نیازها و خواسته ها از طریق فرایند مبادله (روستا و همکاران، 1378، ص: 7). 

بخشی از متن

عوامل موثر در تطبیق کالاها با بازارهای گوناگون

به طور کلی عوامل زیر در تطبیق کالاها با بازارهای گوناگون موثر می باشند :

1- سطح مهارت فنی  

   اگر سطح مهارت فنی کشور هدف پایین و محصول خیلی پیچیده و یا فنی باشد، بازاریاب ممکن است که محصول را به شکل ساده تری برای آن کشور بسازد. به عنوان مثال شرکت اتومبیل ساز ، اتومبیل های ساده تری را برای کشورهای کمتر توسعه یافته در نظر می گیرند.

2- هزینه نیروی انسانی

   برای کشورهایی که هزینه نیروی انسانی آنها پایین است (مانند کشورهای جهان سوم) تولید کننده ممکن است کالایی را بسازد که بیشتر دستی باشد تا اتوماتیک. برعکس برای کشورهای صنعتی که هزینه نیروی انسانی بالا است تولیدکنندگان کالاهایی را می سازند تا حد امکان به صورت اتوماتیک عمل کنند.

3- سطح بیسوادی

   بیسوادی یکی از مسائل گسترده در بسیاری از مناطق جهان است. در این چنین مناطقی کالاها باید ساده باشند و با خود دستورالعمل های ساده و روشنی را به همراه داشته باشند. در برخی از موارد، دستورالعمل ها باید به صورت تصویر باشد تا افراد بی سواد نیز آنها را بفهمند.

4- سطح درآمد

   سطح درآمد سرانه کشورها از 90 دلار (موزامبیک) تا 44320 دلار (سوئیس) متفاوت است. در کشورهایی که درآمد شخصی پایین است مردم کیفیت کالا را در دوام آن می بینند. در حالی که در کشورهای ثروتمند، منظور از کیفیت بالا، جدید بودن مدل کالا است. بنابراین تولید کنندگان برای کشورهای کمتر توسعه یافته معمولا کالاهایی را می سازند که دوام بیشتری داشته باشد.

5- اعتبار مصرف کننده 

   اینکه مشتریان دارای اعتبار باشند و مثلاً بتوانند از کارتهای اعتباری و یا وام استفاده نمایند و یا اینکه فاقد این چنین تسهیلاتی باشند، بر روی قیمتها اثر می گذارد. به عبارت دیگر تصمیم گیری در مورد ارائه کالاهای ارزان قیمت و یا گران قیمت علاوه بر درآمد شخصی به اعتبار مصرف­کننده نیز مربوط می گردد.

6- تعمیر و نگهداری

   در برخی از کشورها، تسهیلات تعمیر و نگهداری کالا عامل بسیاری مهمی در تصمیم گیری خرید می باشد. در برخی دیگر از کشورها این عامل اهمیت دارد اما نه به عنوان یک عامل کلیدی در تصمیم خرید. تولید کننده در این بازارها باید بتواند خود را تطبیق نماید . 

7- آب و هوا

   آب و هوا نقش مهمی را در تطبیق کالا ایفا می کند. برخی از کالاهای مکانیکی حساس، محصولات شیمیایی، مواد غذایی و سایر محصولات باید برای آب و هواهای خاص مجدداً طراحی و یا ساخته شوند .

8- اندازه محصول

  در برخی از بازارها، تفاوت های فرهنگی و سایر تفاوت ها باعث می شود نتوان کالاها را در همان اندازه های بازار داخلی، ارائه داد . از آن گذشته اندازه کالا باید با سیستم اندازه گیری آن کشور نیز مطابقت داشته باشد. شرکتی که سعی در فروش محصولاتش در کشورهای خارجی می کند، بدون اینکه کالاهای خود را با سیستم اوزان و اندازه گیری آنها سازگار نماید ، محکوم به فنا است.

9- تأمین انرژی

  وجود انرژی در یک کشور می تواند بر طراحی کالا و یا اندازه آن اثر بگذارد. به عنوان مثال در ایران وجود گاز باعث می شود که اجاق های گازی (اجاق گاز) برای این کشور ساخته شود در حالیکه در بسیاری از کشورها به دلیل کمبود این انرژی اجاق های برقی ساخته می شود .

---

1. Consumer credit

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                     صفحه

چکیده ........................................................................................................................ 1

فصل اول : کلیات تحقیق............................................................................................. 2

مقدمه ......................................................................................................................... 3

1-1- بیان مساله.......................................................................................................... 4

1-2-اهمیت و ضرورت تحقیق...................................................................................... 6

1-3-اهداف تحقیق...................................................................................................... 7

1-4- اهداف تحقیق .................................................................................................... 7

1-5- فرضیه اصلی پژوهش ......................................................................................... 8 

فصل دوم : مبانی نظریتحقیق......................................................................................... 9

مقدمه ........................................................................................................................ 10

2-1- بازاریابی چیست ؟ ............................................................................................ 10

2-2-بازاریابی بین المللی............................................................................................. 11

2-3-تعریف محصول.................................................................................................. 12

2-4-عوامل موثر در تطبیق کالاها با بازارهای گوناگون.................................................... 13

2-5-برنامه ریزی........................................................................................................ 16

2-6-کاربردها............................................................................................................. 17

2-7- بسته بندی ........................................................................................................ 17

2-8-سیاستهای ضمانت و خدمت................................................................................ 20

2-9-ضمانت کالا....................................................................................................... 20

2-10- خدمات کالا ................................................................................................... 21

2-11-منحنی عمر کالا................................................................................................ 22

2-12-استرانژیهای طراحی و ساخت............................................................................ 24

2-13-طراحی و ساخت.............................................................................................. 25

2-14-قیمت.............................................................................................................. 27

2-15-استراتژیهای قیمت گذاری.................................................................................. 33

2-16-تعیین قیمت..................................................................................................... 34

2-17- مفهوم تبلیغات ............................................................................................... 35

2-18-استراتژیهای تبلیغات بین المللی.......................................................................... 39

2-19-فروش شخصی................................................................................................. 41

2-20-توزیع.............................................................................................................. 42

2-21-واسطه های بین المللی...................................................................................... 45

2-22-توزیع فیزیکی................................................................................................... 46

2-23-انبار کردن........................................................................................................ 47

2-24- کنترل موجودی .............................................................................................. 47

2-25-نظام اطلاعاتی.................................................................................................. 48

2-26- تحقیقایت بازاریابی ......................................................................................... 48

2-27-سهم بازار........................................................................................................ 49

2-28-فروش در بازارهای خارجی............................................................................... 51

2-29-برنامه بازاریابی................................................................................................. 52

2-30- سازمان دهی بازاریابی بین المللی ...................................................................... 52

2-31-بخش دوم : شرکت پگاه گلپایگان....................................................................... 53

2-32-پیشینه تحقیق................................................................................................... 57 

فصل سوم : روش شناسی پژوهش............................................................................... 62

مقدمه ........................................................................................................................ 63

3-1- روش تحقیق .................................................................................................... 63

3-2- جامعه آماری .................................................................................................... 63

3-3-نمونه آماری....................................................................................................... 64

3-4-ابزار گردآوری اطلاعات....................................................................................... 65

3-5-تکنیک های تجزیه.............................................................................................. 68 

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل دادهها............................................................................ 70

مقدمه ........................................................................................................................ 71

4-1- اطلاعات ویژگی های عمومی پاسخ دهندگان ....................................................... 71

4-2-معنی داری رابطه میانگین سوالات فرعی تحقیق ..................................................... 76

4-3-رتبه بندی متغیرها............................................................................................... 80

4-4-آزمون تی برای دو نمونه مستقل .......................................................................... 81

4-5- آزمون تحلیل واریانس تک عاملی و توکی ........................................................... 81 

فصل پنجم : نتیجه گیری وپیشنهادها............................................................................ 82

مقدمه ........................................................................................................................ 83

5-1-نتایج ویژگی های عمومی..................................................................................... 83

5-2- نتایج آزمون فریدمن .......................................................................................... 83

5-3-آزمون تی .......................................................................................................... 84

5-4-نتایج آزمون تی برای دو نمونه مستقل .................................................................. 84

5-5- پیشنهادات برآمده از نتایج آماری ........................................................................ 84

5-6- محدودیت های تحقیق ...................................................................................... 85

5-7- پیشنهادات در ارتباط با تحقیقات آینده ................................................................. 86 

پیوستها...................................................................................................................... 87

فهرست منابع و مراجع................................................................................................. 97

چکیده انگلیسی..........................................................................................................................101

پایان نامه بررسی تاثیر فرهنگ سازمانی بر مسئولیت پذیری اجتماعی در شرکت های مستقر در شهرک های صنعتی بندرعباس

چکیده

فرهنگ یک سازمان، موجب اجتماعی شدن کارکنان می شود. امروزه اصول اخلاقی یک بخش جدایی ناپذیر از فرهنگ سازمان می باشد. بنابراین فرهنگ یک سازمان بر روی روشی تاثیر گذار خواهد بود که با آن، سازمان عملکرد های مسئولیت پذیری اجتماعی اش را تحقق بخشد. در تحقیق به بررسی  تاثیر فرهنگ سازمانی بر مسئولیت پذیری اجتماعی در شرکت های مستقر در شهرک های صنعتی شهر بندرعباس پرداخته شده است. بعد از بررسی پیشینه تحقیق، مدل تحقیق طراحی و فرضیه های تحقیق تدوین گردید. در نهایت جهت بررسی فرهنگ سازمانی از مدل هافستد و همچنین جهت بررسی مسئولیت پذیری اجتماعی از مدل چهار بخشی کارول استفاده شده است. ضمن اینکه هدف کلی پژوهش این بوده که تاثیر فرهنگ سازمانی بر مسئولیت پذیری اجتماعی در  شرکت های مستقر در شهرک های صنعتی شهر بندرعباس با استفاده از روشهای شناخته شده بررسی شود. جامعه ی آماری پژوهش کلیه پرسنل شرکت های مستقر در شهرک های صنعتی شهر بندرعباس می باشد که این تعداد در حدود 2000 نفر و نمونه ای 322 تایی با استفاده از جدول مورگان و به روش نمونه گیری ساده انتخاب شدند. جهت گردآوری اطلاعات مورد نیاز از روش های میدانی استفاده شده است. روش این تحقیق نیز از نوع توصیفی- پیمایشی بوده و ابزار اصلی گردآوری اطلاعات پرسشنامه می باشد. لازم به ذکر است که برای جمع آوری داده ها از دو پرسشنامه استفاده گردید؛ پرسشنامه اول، برگرفته از پرسشنامه استاندارد فرهنگ سازمانی هافستد و پرسشنامه دوم، محقق ساخته بوده است. پس از تکمیل و نظر سنجی به منظور روایی و پایایی سوالات، پرسشنامه ها در قلمروی مکانی ذکر شده توزیع شده است.در نهایت با استفاده از نرم افزار spss و روش های آزمون k-s ، ضریب همبستگی پیرسون، تحلیل رگرسیون چند گانه ، فرضیه های تحقیق مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج بدست آمده حاکی از آن است که فرهنگ سازمانی بر مسئولیت پذیری اجتماعی تاثیر و به طور جزئی تر؛ فرد گرایی- گروه گرایی و توجه به زمان تاثیر مثبت و معنی داری بر مسئولیت پذیری اجتماعی دارند و متغیر های فاصله قدرت، اجتناب از عدم اطمینان و مرد سالاری و زن سالاری تاثیر چشمگیری بر مسئولیت پذیری اجتماعی ندارند.

واژگان کلیدی : فرهنگ سازمانی، مسئولیت پذیری اجتماعی(CSR)

مقدمه

درشرایط فعلی، رعایت مسائل اخلاقی، اجتماعی و زیست محیطی برای سازمانهای مختلف بالاخص صنعتی از حد یک شعار و توصیه فراتر رفته و متمایل به عملیاتی نمودن شده است. امروزه مدیری در کار خود می تواند موفق باشد که علاوه بر داشتن مهارتهای فنی، به دانش سیاسی و بینش اجتماعی نیز مجهز باشد. ارج نهادن به منافع عامه و توجه به خواستهای اجتماعی از زمره مسائلی است که مدیران در کنار اهداف سازمان باید بدان بهای فراوان دهند. در عصر ما مدیر موفق کسی نیست که صرفاً اهداف اقتصادی و فنی را فرا روی خود قرار دهد بلکه کسی است که رعایت اهداف سازمان را درکنار منافع عامیانه و سیاستهای کلی جامعه ارزیابی و ارزشگذاری کند(الوانی،1378). اخلاق کسب وکارها و مسئولیتهای اجتماعی از سوی سازمان سبب افزایش مشروعیت اقدامات سازمانی و بهبود مزیت رقابتی شده و موفقیت سازمان را به همراه می آورد(رحمان سرشت، 1377). علاوه بر این فرهنگ باعث ایجاد تمایز بین یک سازمان و بقیه سازمان ها می شود و تعهداتی فراتر از علاقه های شخصی فرد را ایجاد می کند(استیون رابینز 1943).علاوه بر این مسئولیت پذیری اجتماعی بخشی از فرهنگ سازمانی بوده و در محیط فرهنگی سازمان نوعی ارزش می باشد. 

بخشی از متن

تعاریف مختلف پیرامون مسئولیت پذیری اجتماعی

مسئولیت اجتماعی به طور اعم، به مجموعه فعالیت هایی گفته می شود که صاحبان سرمایه و بنگاه های اقتصادی به صورت داوطلبانه، به عنوان یک عضو موثر و مفید در جامعه، انجام می دهند. عبارت مسئولیت اجتماعی شرکت از سال 1953 با کتاب " مسئولیت اجتماعی صاحبان کسب و کار" نوشته باون مطرح شد. مفهوم مسئولیت اجتماعی شرکت در این کتاب عبارت است از"کارکرد یک موسسه انتفاعی به شیوه ای که مدام انتظارات عمومی جامعه از کسب و کار را در زمینه اخلاقی، قانونی و تجاری برآورده کند یا از آن فراتر رود(ژوده   2006).به عقیده فالت در حالت احساس مسئولیت، فرد خود را چنان وابسته به کل و محیط می پندارد که منافع خویش را در منافع و مصالح محیط و سازمان جستجو می کند.به نظر وی مسئولیت اجتماعی عبارت است از احساس مسئولیت نسبت به کل نه نسبت به جزء و قسمتی از کل(مشبکی 77).مسئولیت اجتماعی از تعهدات مدیریت است که علاوه بر حفظ و گسترش منافع سازمان در برابر رفاه عمومی جامعه انجام می گیرد(الوانی 77). با این وجود مسئولیت اجتماعی یک عمل فداکاری و ایثار صرف برای دیگران نیست، بلکه به خصوص در یک برنامه کاری بلند مدت، روشی برای سعادت مندی جامعه و شرکت ها است(فالت  2007). علاوه بر این، فردریک  به صورت خلاصه معنی مسئولیت اجتماعی را به شکل سه ایده اصلی در نیمه سال 1950 بیان می کند:

1- ایده ی مدیران شرکت به عنوان اعضاء هیات امنا دولتی

 

2- ایده ی درخواست های متعادل کننده رقابتی در مورد منابع شرکت

 

3- قبول نوعدوستی به عنوان نشانه حمایت شرکت از اهداف خوب(فردریک،2006).

 

گریفن و بارنی[4] مسئولیت اجتماعی راچنین تعریف می کنند " مسئولیت اجتماعی، مجموعه وظایف و تعهداتی است که سازمان بایستی در جهت حفظ، مراقبت و کمک به جامعه ای که در آن فعالیت می کند، انجام دهد". فرنچ و ساورد[5] در سال 1998 نیز در کتاب مدیریت تحول در سازمان در خصوص مسئولیت اجتماعی می نویسند؛ مسئولیت اجتماعی وظیفه ای است بر عهده موسسات خصوصی، به این معنا که تاثیر سوء بر زندگی اجتماعی که در آن کار می کنند، نگذارند.میزان این وظیفه عموما مشتمل بر وظایفی چون: آلوده نکردن، تبعیض قائل نشدن در استخدام، نپرداختن به فعالیتهای غیر اخلاقی و مطلع نمودن مصرف کننده از کیفیت محصولات. همچنین وظیفه ای است مبتنی بر مشارکت مثبت در زندگی افراد جامعه. از طرف دیگر رونالد ای برت و گریفین نیز معتقدند:"اخلاق روی نحوه رفتار فرد در داخل سازمان  توجه دارد ولی مسئولیت اجتماعی، روی نحوه برخورد سازمان با کارکنان، سهامداران، سرمایه گذاران، ارباب رجوع، اعتبار دهندگان و به طور کلی با ذینفعان سروکار دارد(فلمینگ[6]،2002). لازم به ذكر است كه بین اخلاق مدیریت، پاسخگویی اجتماعی و تعهد اجتماعی با مسئولیت اجتماعی تفاوت وجود دارد. در این خصوص اندرسن در کتاب خود چنین می نویسد : هر دو اصطلاح اخلاق مدیریت و مسئولیت اجتماعی در رابطه با رعایت ارزشها و هنجارها و اصول اخلاقی جامعه و تامین هدفهای سازمان از سوی مدیران هستند؛ با این تفاوت كه مسئولیت اجتماعی در ارتباط با مسائل كلان سازمان و اخلاق در ارتباط با رفتار فردی مدیران و كاركنان است(جعفری،1381).

 

[1] Rhode[2] Falck[3] Frederick[4] W.Griffin & B.Barney[5] French & Saword[6] Fleming

 

نظریات مسئولیت اجتماعی

 

در زمینه مسئولیت اجتماعی چندین نظریه وجود دارد که در زیر به برخی از آن ها در قالب نظریات اخلاق، اشاره شده است.

 

هس مر[1] (1995) یکی از کامل ترین دسته بندی ها را از تئوری های اخلاق این گونه ارائه می نماید:

 

1- قانون جاویدان[2]: این دیدگاه که به قانون طلایی نیز مشهور است بدین گونه خلاصه می شود که" با دیگران آن گونه رفتار کن که دوست داری با تو رفتار کنند".

 

2- منفعت گرایی یا تئوری فرجام گرایی[3]:این دیدگاه منطبق با تعریفی از اخلاق است که توسط جرمی بنتمن[4] متفکر بریتانیایی ارائه شده و بر نتایج و فرضیات فردی متمرکز است. بر این اساس، اخلاقی بودن یک رفتار، بر اساس میزان مطلوبیت آن بیان می شود. یعنی وقتی منافع یک عمل برای جامعه بیش تر از ضررهای آن باشد، آن عمل اخلاقی است.

 

3- وظیفه گرایی یا آغازگرایی[5] :آغازگرایی در برابر فرضیه فرجام گرایی است. بر اساس این دیدگاه، هر عملی به نتیجه اش بستگی ندارد،بلکه به نیت شخص تصمیم گیرنده بستگی دارد.

 

4- عدالت توزیعی: در این تئوری، یک عمل را در صورتی که منجر به افزایش همکاری بین اعضای جامعه شود، می توان درست و عادلانه و مناسب( و بنابراین اخلاقی) نامید و عملی را که در جهت مخالف این هدف عمل کند می توان نادرست، ناعادلانه و نامناسب( و بنابراین غیر اخلاقی) نامید. در این دیدگاه همکاری اجتماعی، اساس منافع اجتماعی را فراهم می آورد و تلاش فردی کم اهمیت و در مواردی نادیده گرفته می شود.

 

5- آزادی فردی: بر اساس این دیدگاه آزادی، نخستین نیاز جامعه است. بنابراین هر عملی که آزادی فردی را نقض کند، غیر اخلاقی است؛ حتی اگر منافع و رفاه بیشتری برای دیگران ایجاد کند.

 

هیلد[6] در سال2004، نظریات مسئولیت اجتماعی در 4 گروه طبقه بندی کرد: تئوری های ابزاری، سیاسی، یکپارچه و اصول اخلاقی.

 

1- تئوری های ابزاری: در تئوری ابزاری، تئوری هایی قرار گرفته اند که دستیابی به اهداف اقتصادی را به عنوان تنها مسئولیت اجتماعی شرکت مورد توجه قرار می دهند، به گونه ای که مسئولیت اجتماعی صرفا به عنوان روشی برای ایجاد دارایی از طریق افزایش تصور خوب از شرکت مورد بررسی قرار می گیرد.

 

2- تئوری های سیاسی: گروه سیاسی، مسئولیت اجتماعی را عمدتا به عنوان تعهد اجتماعی مشترک تعریف می کند که بیانگر ترویج حقوق سهام دار و مشارکت اجتماعی به عنوان وظیفه ی شرکت می باشد.

 

3- تئوری های یکپارچه: تئوری های یکپارچه، ادغام میان جامعه و درخواست های شرکت را ارائه می کند، با توجه به این که موفقیت تجارت بستگی به رفاه اجتماعی و برعکس دارد.

 

4- تئوری های اخلاقی: در نهایت مقوله ی اخلاقی، مسئولیت اجتماعی را به عنوان یک مسئله ی وابسته به اصول اخلاقی در نظر می گیرد،به نوعی، تهعد اخلاقی را برای شرکت مشخص می سازد.

 

[1] Hesmer[2] Eternal Law[3] Utilitarianism3 Germi bentmen  [5] Deonto-logical[6] Heald

پایان نامه بررسی تاثیر کیفیت رابطه برند بر نیات رفتاری مشتری پس از قصور از خدمت

چکیده

حتی بهترین ارائه کنندگان خدمت نیز در ارائه خدمات خود دچار اشتباهاتی میگردند. از آنجا که بسیاری از خدمات به نیروی کار وابسته است و نیز تولید خدمت و مصرف آن غیر قابل تفکیک است،قصور از خدمت در سازمانهای خدماتی امری کاملا بدیهی میباشد به همین دلیل  برندها برای بخش خدمات بسیار حیاتی هستند زیرا ماهیت ناملموس خدمات، ارزیابی محتوایی و کیفی آنرا برای مصرف کننده دشوار میسازد و برندها میتوانند در کاهش ریسکهای ناشی از خرید و مصرف خدمات نقش مهمی را ایفا کنند.در زمینه بازاریابی ادعا شده است که مصرف کنندگان رابطه ای را با برند میسازند و آنرا حفظ میکنند لذا یک برند میتواند به عنوان شریک بالقوه ی یک رابطه محسوب شود.  بسیاری از محققان در بازایابی خدماتی عقیده دارند که کیفیت رابطه مشتری با سازمان بر عکس العملهای مشتریان  به قصور از خدمت تاثیر میگذارد و برخی از آنها مطرح میکنند که روابط مشتری حائلی  مهم برای شرکتهای خدماتی در برابر قصور از خدمت است و میتواند نارضایتی مشتریان از قصور از خدمت را کاهش دهد. 

واژگان کلیدی : قصور از خدمت ، تئوری اسناد ، کیفیت رابطه برند ، چهارچوب فورنیر ،پاسخگویی احساسی، نیات رفتاری 

 مقدمه

حتی بهترین ارائه کنندگان خدمت نیز در ارائه خدمات خود دچار اشتباهاتی میگردند. یک دلیل قصور در خدمت  بستگی داشتن بسیاری از خدمات به نیروی کار است که ناخود آگاه منجر به عدم تجانس بیشتر ستاده ها در مقایسه با فرایندهای تولید مکانیکی میگردد عملکردهای متغیر خدمت و قصور در خدمت همچنین ناشی از غیرقابل تفکیک بودن تولید خدمت و مصرف آن است، چرا که خدمات اغلب اوقات در همان لحظه تولید مصرف میشوند و همین موضوع مانع از سنجش کیفیت خدمت قبل از ارائه آن میشود . (2003 Klein ,Gansean ,  ،Hess)

---

 Service Failure

مفهوم برند

تعاریف متعددی از برند ارائه شده است و رویکردهای مختلفی در این تعاریف وجود دارد . برخی از تعاریف از دید مصرف کنندگان و برخی دیگر از منظر شرکت ارائه شده  اند. علاوه بر این برند گاهی در رابطه با اهدافش و گاهی به وسیله ویژگی هایش تعریف میشود. برند نام یا نمادی متمایز برای شناسایی کالا و خدمات یک فروشنده از گروه دیگر فروشندگان میباشد. برای متمایز ساختن محصولی از رقبا اینگونه تعریف میشود که برند مجموعه ای از ویژگی های متمایز است که یک محصول یا خدمت را از محصولات و خدمات سایر شرکتها متمایز میکند. ( 2009Pike , ) یکی از ساده ترین تفاسیری که در ارتباط با برند مطرح شده است بکاربردن آن به عنوان ابزاری برای بیان در اختیار داشتن مالکیت قانونی یک محصول است که نشان دهنده سرمایه گذاری بر روی یک محصول میباشد و از سازمان در برابر تقلید کنندگان پشتیبانی میکند. در تفاسیر پیچیده تر دیگری که در مورد برند مطرح شده است از آن به عنوان موارد مختلفی نظیر یک شرکت ، یک کاهش دهنده ریسک ، یک میانبر و یا استراتژی ای برای موضع یابی نیز یاد شده است (زارعی ، 1390)

---

 Corporation

خدمت

نوع رفتار با مشتری یک خدمت محسوب میشود. (2000Gronroos, ) .با این توصیف چندین تعریف از خدمت میتوان ارائه داد:

ـ خدمت فعالیت یا منفعتی است که یک طرف به طرف دیگر ارائه میدهد و اساسا ناملموس بوده و مالکیت چیزی را در بر ندارد. نتیجه آن نیز میتواند محصولی فیزیکی یا نا ملموس باشد . (Kotler & Armestrang,2000)

ـ خدمت فرآیندی است مشتمل بر یک سری از فعالیتهای کم و بیش نامحسوس که به طور طبیعی اما نه لزوما همیشگی در تعاملات بین مشتریان و کارکنان و یا منابع فیزیکی یا کالاها و یا سیستم های ارائه دهنده خدمت روی داده تا  راه حلی برای مسائل مشتریان باشد. (Gronroos,2000 )

تئوری اسناد 

ریشه تئوری اسناد در بین کلیه تحقیقات انجام شده در این زمینه به کار فریتش هایدر  در سال 1958 باز میگردد . به عقیده او اسنادها نتیجه فرآیندهای بنیادی شناخت هستند که افراد به وسیله آنها علت و معلول ها را تعیین میکنند تا از این طریق بتوانند مشکلات خود را حل نمایند و در تعامل با محیط خود تاثیر گذارتر باشند. هایدر در این زمینه  افراد را به روانشناسانی بی تجربه تشبیه میکند که تلاش دارند علل پیامدهای مثبت یا منفی را تعیین کنند.(Martinko, Harvey, Douglas, 2007 ) او در سال 1958 این موضوع را مطرح کرد که هر یک از ما در فرایند درک و شناخت جهان اطراف خود ، چه در شکل فیزیکی و چه در شکل اجتماعی آن ، دائما در تلاش برای توضیح اعمال و واکنش های خود و دیگران هستیم . او با مطرح کردن اسناد علی به گرایش افراد به ارزیابی ارتباط علت و معلول برای ارائه توضیحاتشان اشاره کرد (Goncalves et al, 2007 ). در نوشته های هایدر در مورد افراد و فرآیند تحلیلشان از یک بعد علی داخلی / خارجی به عنوان پایه ای برای فرآیند اسناد یاد شده است  . او به طور مشخص بیان میکند که پیامدهای هر عملی به دو دسته از عوامل بستگی دارد که عبارتند از عوامل درون فردی و عوامل درون محیطی . تئوری اسناد نشان میدهد که افراد دلایل گوناگونی را به کارهای خود و دیگران نسبت میدهند. این تفسیرهای علی به افراد برای درک بهتر محیطشان کمک میکند و به آنها این توانایی را میدهد که رفتارهای آینده خود را تبیین کرده و با محیط تطبیق دهند. (Groth, Gutek, Douma,2001 )

---

  Attribution theory  Fritz Haider

فهرست 

مقدمه .........................................................................................................................................................................             1

1-1بیان مساله .........................................................................................................................................................             2

2-1 ضرورت موضوع تحقیق .................................................................................................................................             3

3-1 اهداف تحقیق ..................................................................................................................................................             4

4-1 سوالات تحقیق ................................................................................................................................................             5

5-1 فرضیه های تحقیق ..........................................................................................................................................            5

6-1 متغیرهای تحقیق ..............................................................................................................................................            5

7-1 روش شناسی تحقیق .......................................................................................................................................             5

8-1 قلمرو مکانی ........................................................................................................................................................            6

9-1 قلمرو زمانی .......................................................................................................................................................             6

10-1جامعه آماری .....................................................................................................................................................            6

11-1 روش های گردآوری داده ها و ابزار مورد استفاده برای آن ....................................................................            6

12-1 روش نمونه گیری و تخمین حجم نمونه ...................................................................................................            6

13-1 روشهای تحلیل داده ها .................................................................................................................................            7

14-1 پیشینه تحقیق .................................................................................................................................................           7

15-1 مدل تحقیق ......................................................................................................................................................           8

16-1 تعاریف مفاهیم و واژگان اختصاصی .............................................................................................................           9 

1-16-1 کیفیت رابطه برند ...............................................................................................................................           9

2-16-1 قصور از خدمت ....................................................................................................................................         10

3-16-1 پاسخگویی مشتریان به قصور از خدمت ............................................................................................        10

4-16-1 تئوری اسناد ............................................................................................................................................        10

5-16-1 تئوری اسناد در قصور از خدمت  .......................................................................................................         10

6-16-1 پاسخ احساسی  .......................................................................................................................................        11   

7-16-1 نیات رفتاری .............................................................................................................................................        11

17-1 ساختار تحقیق .....................................................................................................................................................        11

1-18 خلاصه فصل .........................................................................................................................................................        12

فصل دوم : مروری بر ادبیات تحقیق

مقدمه .................................................................................................................................................................................        13

بخش اول : پیشینه نظری و ادبیات تحقیق ..............................................................................................................         14

1-2 مفهوم برند ........................................................................................................................................................        14

2-2 خدمت ................................................................................................................................................................        15

1-2-2 ویژگی های خدمات .........................................................................................................................        16  

1-1-2-2 ناملموس بودن ..................................................................................................................        16

2-1-2-2 تفکیک ناپذیری ...............................................................................................................        17

3-1-2-2 تغییر پذیری .....................................................................................................................        17

4-1-2-2 فناپذیری ...........................................................................................................................        18

2-2-1-5 مالکیت ..............................................................................................................................        18

2-2-2 کیفیت خدمات .........................................................................................................................................       18 

3-2-2 مدیریت برند خدمات ..............................................................................................................................       20

3-2 قصور از خدمت ....................................................................................................................................................      20 

4-2 جبران خدمات ...................................................................................................................................................       23

2-5 قصور از خدمت و رابطه .....................................................................................................................................       23

6-2 کیفیت رابطه .......................................................................................................................................................       24

7-2 رابطه برند .............................................................................................................................................................       25

1-7-2 رابطه برند در بخش خدمات ..............................................................................................................      26

2-7-2 رابطه برند و وفاداری برند ..................................................................................................................      27

8-2 برند به عنوان شریک رابطه ...............................................................................................................................      28

9-2 مدلهای رابطه برند ..............................................................................................................................................      29

1-9-2 مدل بلکستون ......................................................................................................................................      29

2-9-2 مدل دونکن موریتاری ........................................................................................................................      30

3-9-2 مدل آکر ...............................................................................................................................................       30

4-9-2 مدل آلبرت و همکاران .....................................................................................................................       31  

5-9-2 مدل فورنیر ..........................................................................................................................................        32  

1-5-9-2  عشق / علاقه ....................................................................................................................        35

2-5-9-2 ارتباط با خود ......................................................................................................................        35

3-5-9-2 وابستگی متقابل .................................................................................................................        36

4-5-9-2 تعهد ......................................................................................................................................        36

5-5-9-2 صمیمیت .............................................................................................................................        37

6-5-9-2 کیفیت شراکت برند ...........................................................................................................        37

10-2 تئوری اسناد .....................................................................................................................................................      38

1-10-2 مکان هندسی ....................................................................................................................................     39

2-10- 2 پایداری ...............................................................................................................................................    39

3-10-2 کنترل پذیری ......................................................................................................................................    39

11-2 اسنادهای مشتریان در مواجه با قصور از خدمت .......................................................................................     40

1-11-2 اسناد مکان هندسی .........................................................................................................................     41

2-11-2 اسناد کنترل پذیری ..........................................................................................................................     42

3-11-2 اسناد پایداری .....................................................................................................................................     42

12-2 پاسخ های مشتریان به قصور از خدمت .......................................................................................................     44

1-12-2 پاسخ های احساسی .............................................................................................................................     44

2-12-2 پاسخ های شناختی ............................................................................................................................     44

2-12-3 پاسخ های رفتاری ...............................................................................................................................     44 

13-2 مقابله به مثل ....................................................................................................................................................     45

1-13-2 پیامدهای مقابله به مثل ....................................................................................................................    45

14-2 نیات رفتاری .................................................................................................................................     46

1-14-2تبلیغات دهان به دهان .......................................................................................................................    47

1-1-14-2 ارتباط تبلیغات دهان به دهان و قصور از خدمت ......................................................    50

2-14-2 قصد خرید مجدد ................................................................................................................................    51

2-15 مدل مفهمومی ..................................................................................................................................................   52

1-15-2 تاثیر کیفیت رابطه برند بر اسنادهای علی .........................................................................   53

2-15-2 تاثیر کیفیت رابطه برند بر پاسخ های احساسی .......................................................................     53

3-15-2 اثرات اسناد علی بر پاسخ عاطفی ...............................................................................................     54

4-15-2 اثرات پاسخ احساسی بر نیات رفتاری .........................................................................................     54

5-15-2 تاثیرات کیفیت رابطه برند بر نیات رفتاری ................................................................................     54

بخش دوم : پیشینه تحقیق

16-2 تحقیقات داخلی  .......................................................................................................................................      56

17-2 تحقیقات خارجی  .....................................................................................................................................      57

بخش سوم : سازمان مورد مطالعه

18-2 مرکز تحقیقات و توسعه مدیریت  ...............................................................................................     60

فصل سوم : روش شناسی تحقیق

مقدمه ............................................................................................................................................       63

1-3 روش تحقیق .................................................................................................................................       63

1ـ1ـ3 نوع تحقیق بر مبنای هدف ..............................................................................................................      63

2ـ1ـ3 نوع تحقیق بر حسب روش  ..............................................................................................................      64

2-3 جامعه آماری ...................................................................................................................................................     64

3-3 نمونه آماری و روش نمونه گیری .....................................................................................................................     65

4-3 حجم نمونه .......................................................................................................................................................     65

5-3 روش های گرد آوری اطلاعات ..........................................................................................................................     66

1-5-3 منابع کتابخانه ای ...............................................................................................................................      66

2-5-3 پرسشنامه ............................................................................................................................................................      66

6-3 مقیاس مورد استفاده ..........................................................................................................................................    67

7-3 روایی پرسشنامه  ................................................................................................................................................     68

8-3 پایایی پرسشنامه ................................................................................................................................................     68

9-3 روش تجزیه و تحلیل داده ها ...........................................................................................................................     70

1-9-3 آمار توصیفی ......................................................................................................................................     70

2-9-3 آمار استنباطی .................................................................................................................................    70

1-2-9-3 آزمون آلفای کرونباخ  ...........................................................................................     70

2-2-9-3 آزمون کولموگروف اسمیرنوف .............................................................................    70

3-2-9-3 تحلیل عاملی تاییدی ............................................................................................    70

4-2-9-3 مدل سازی معادلات ساختاری ..........................................................................    71

5-2-9-3 ضریب همبستگی ..................................................................................................     72

11-3 خلاصه فصل  ...................................................................................................................................................     72

فصل چهارم : تجزیه و تحلیل داده ها

مقدمه  ...........................................................................................................................................................................     73

1-4 روش تجزیه و تحلیل داده ها ..........................................................................................................................     73

2-4 آمار توصیفی متغیرهای جمعیت شناختی .........................................................................................     74

1-2-4 آمار توصیفی متغیر جنسیت ...............................................................................................     74

2-2-4 آمار توصیفی متغیر سن ......................................................................................................     75

3-2-4 آمار توصیفی متغیر سطح تحصیلات ...................................................................................    76

3-4 آمار استنباطی .....................................................................................................................................    77

1-3-4 آزمون نرمال بودن داده‌ها ......................................................................................................    77

1-1-3-4 آزمون نرمال بودن ابعاد متغیر كیفیت رابطه برند .............................................    78

2-1-3-4 آزمون نرمال بودن متغیر اسناد پایداری ............................................................    78

3-1-3-4 آزمون نرمال بودن متغیر اسناد کنترلی ....................................................................   79

4-1-3-4 آزمون نرمال بودن متغیر پاسخگویی احساسی منفی ............................................   79

5 -1-3-4آزمون نرمال بودن متغیر نیات رفتاری ....................................................................    80

2-3-4 همبستگی متغیرهای تحقیق ..........................................................................................................    80

3-3-4 تحلیل مدل‌یابی معادلات ساختاری ....................................................................................    82

1-3-3-4 مدل‌‌ اندازه‌گیری .................................................................................................    82

1-1-3-3-4 تحلیل عاملی ابعاد متغیر متغیر كیفیت رابطه برند ............................    83

2-1-3-3-4  تحلیل عاملی متغیر اسناد پایداری ......................................................     87

3-1-3-3-4 تحلیل عاملی متغیر اسناد کنترلی  ..................................................    88

4-1-3-3-4 تحلیل عاملی متغیر پاسخگویی احساسی منفی ........................    90

5-1-3-3-4 تحلیل عاملی متغیر نیات رفتاری .............................................     92    

2-3-3-4 مدل ساختاری ...............................................................................................    94

4-3-4 آزمون فرضیات ............................................................................................................     96

4-4 اثرات مستقیم و غیرمستقیم  ...............................................................................................     99

5-4 خلاصه فصل  ....................................................................................................................    102

فصل پنجم : نتیجه گیری و پیشنهادات

مقدمه ........................................................................................................................................    103

1-5 نتیجه گیری  ......................................................................................................................    104

2-5 پیشنهادات  .........................................................................................................................    107

1-2-5 پیشنهاد مبتنی بر فرضیه اول  ............................................................................................    109

2-2-5 پیشنهاد مبتنی بر فرضیه دوم ................................................................................................    109

3-2-5 پیشنهاد مبتنی بر فرضیه سوم ...............................................................................................    109

4-2-5 پیشنهاد مبتنی بر فرضیه چهارم ............................................................................................    109

5-2-5 پیشنهاد مبتنی بر فرضیه پنجم ..............................................................................................    110

6-2-5 پیشنهاد مبتنی بر فرضیه ششم ...............................................................................................   110

7-2-5 پیشنهاد مبتنی بر فرضیه هفتم .................................................................................................   110

3-5 پیشنهادات برای تحقیقات آتی ................................................................................................................   110

4-5 محدودیتهای تحقیق  ...............................................................................................................................   111 

منابع و مآخذ ......................................................................................................................................................................     112

پیوست ها .............................................................................................................................................................................    120

بحران ملی آلودگی منابع آب و سیاستهای دولت برای مقابله با بحران

مقدمه

مسأله­ی آلودگی یكی از مهمترین و حادترین مسائل ناشی از تمدن انسانی در جهان امروز به شمار
 می­رود؛ چرا كه از اعماق چند هزار متری زمین گرفته تا معادن، آبهای تحت الارضی، بیوسفر، تروپوسفر و حتی در داخل هواپیماهای بلند پرواز و جو خارجی زمین، چرخه و سیستم حیات را مورد تهدید قرار داده­است. مولكول آلاینده­ای كه امروزه از كارخانه یا منبع آلوده كننده­ی دیگری مثلاَ در اروپا، وارد محیط می­شود، اگر تجزیه نشود یا تغییر شكل ندهد، احتمالاَ بعد از چندی می­تواند در
ریه­ی انسانهایی كه در قلب جنگلهای آفریقا یا دشتهای وسیع آسیا زندگی می­كنند وارد شود.

آلودگی برای افراد مختلف مفهوم و معنی متفاوتی دارد. مردم معمولی ممكن است تحریك چشم ناشی از یك گاز یا آب­آلوده را آلودگی به حساب آورند. برای كشاورزی كه یك عامل به گیاهان یا حیواناتش آسیب می­رساند آلودگی محسوب می­شود؛ اما هرگاه بخواهیم تعریف جامع و كلی و در عین حال ساده و همه فهمی برای آلودگی محیط زیست در نظر بگیریم چنین می­توان گفت كه آلودگی محیط عبارت است از «وجود یك یا چند ماده­ی آلوده كنند در محیط زیست به مقدار و مدتی كه كیفیت یا چرخه­ی طبیعی را به­طوری كه مضر به حال انسان یا حیوان، گیاه و یا آثار و ابنیه باشد، تغییر دهد. به بیان ساده­تر هرگاه ماده یا موادی بیگانه با غلظتی خاص وارد عناصر محیطی شوند و تعادل طبیعی آنها را بر هم بزنند صحبت از آلودگی می­شود.»

اینکه جهان کنونی با بحران محیط زیست روبه­رو است، مسئله­ی تازه­ای نیست که اینجا از آن صحبت شود. کتابها و مقاله­های بسیاری روزانه در سراسر جهان منتشر می­شود که هشدار دهنده­ی این مسئله است. در کشور ما هم تا کنون کتابهای زیادی منتشر شده، مقاله­های زیادی منتشر شده و روزنامه­ها و نشریات بارها و بارها به این نکته­ی مهم پرداخته­اند که تکرار آن اینجا ضرورتی ندارد و از موضوع بحث دور است. چیزی که حائز اهمیت است و کارشناسی تخصصی می­طلبد این است که به طور ویژه در ایران برای مقابله با این آلودگیها چه اقداماتی شده است؟ سازمانهای متولی محیط زیست تا
چه اندازه توانسته­اند در این راستا موفق عمل کنند و باری از آلودگی روزافزون محیط زیست ایران را بردارند؟ آن هم در کشوری که با بحران محیط زیست روبه­رو است و این را همه می­دانند؛ حتی عموم مردم، هرچندکه این مطلب را ابتدایی درک کرده باشند؛ چه اینکه مردم ایران هر روز شاهد آلودگیهای بسیاری هستند؛ از آلودگی هوای شهرها گرفته تا طعم بد آبی که استفاده می­شود. طراوت جنگلها و رودخانه­ها و دریاهای زیبای ایران از بین رفته و مردم به طور فزاینده­ای با این بحران روبه­رو هستند و شاید وقت آن رسیده باسشد که صراحتاٌ اعلام شود اگر فکری به حال این معضل نشود  آلودگی همچون یک بمب ساعتی عمل می­کند و بالاخره روزی منفجر می­شود و آنگاه تمام سازمانهایی که خود را مدافع این مهم می­دانند باید پاسخگو باشند.

نمی­توان گفت که کدام آلودگی بیشتر است و کدام خطرناکتر؛ اما  بیایید فرض کنیم که مثلاً آلودگی هوا را با رفتن به مناطق غیر آلوده و حتی خیلی ساده­تر با زدن یک ماسک حل کنیم(کلاه بزرگی که شاید خود مردم سر خود گذاشته­اند)، آلودگی آب را چه می کنیم؟

فراموش نکنیم که آب یک منبع محدود دارد و تجدید آن سالهای سال طول می­کشد. در جهان کنونی که تفکر غلط لازمه­ی پیشرفت بیشتر به ازای مصرف بیشتر منابع، روند رو به رشدی دارد، وقتی ما به سادگی شیر آب منزل خود را باز می­کنیم و آب سرد و گوارا می­نوشیم، تصور اینکه این مایه­ی حیات روزی تمام شود سخت است، اما به راستی اینگونه است.

بحران آلودگی آب در ایران بسیار جدی­تر از چیزی است که رسانه­ها بیان می­کنند و بی­گمان این وظیفه­ی دولت است که با این مشکل رو­به­رو شود و آن را حل کند؛ اما دولت ایران چه کرده است؟ این تحقیق با عنایت به این موضوع و ضرورت آن اقدامات دولت رابرای حل بحران آلودگی آب ایران مورد بررسی قرار داده است و با نگاهی اجمالی به فعالیتهای دولت در راستا، بحران آلودگی آب در ایران و سیاستهای دولت برای رفع آلودگی پرداخته است.

 

 

 

بخش اول: درآمدی بر آلودگی آب

 

1. آلاینده­های آب و تأثیرات آنها بر حیات انسان

از نظر مقدار و حجم، 2/97 درصد از آبهای موجود در سیاره­ی زمین در اقیانوسها و دریاها انباشته شده­است. حجم آبهای شیرین در جهان بسیار كم و فقط 8/2 درصد کل آبهاست. از این میزان نیز، مقدار زیادی به شكل یخ در یخچالهای قطبی و كوهستانی(15/2 درصد) و آبهای زیرزمینی
(62/0 درصد) قرار دارد و تنها 0001/0 درصد از كل حجم آبهای جهان در دسترس انسان است. این میزان نیز با توجه به عوامل بسیاری در معرض آلودگی قرار دارند.

 بسیار حائز اهمیت است و لازم است چگونگی آلودگی آب از جنبه­های مختلف مورد بررسی قرار گیرد:

 

الف-  مقایسه آلودگی و پاكیزگی آب:

آلودگی، انحراف از پاكیزگی است. وقتی موضوع آلودگی محیط زیست مطرح می­شود، بیش از آنكه منظورمان انحراف از یك حالت پاكیزه باشد، منظور انحراف از یك حالت معمولی است. این ماده كه به طور وسیعی در همه جا گسترده، حلالی خوب و به­طور طبیعی هرگز به صورت كاملا خالص یافت نمی­شود. حتی در غیرآلوده­ترین نواحی جغرافیایی،آب باران شامل گازهای n2,co2,o2 محلول در آن است و همچنین گرد و غبار یا ذرات معلق در اتمسفر به صورت تعلیق در آب حل می­شوند.
آب چشمه­ها و آبهای طبیعی سطحی معمولاً شامل تركیبات حل شده از فلزاتی نظیر Fe,Cd,Mg,Mn می­باشند.

آب سخت شامل مقدار قابل توجهی از تركیبات فلزات مربوط است. حتی آبهای نوشیدنی هم از نظر شیمیایی خالص نیستند. با وجودی كه ذرات جامد معلق از بین برده شده و باكتریهای مضر نابود شده­اند اما خیلی از مواد در محلول باقی مانده­اند. در واقع آب به صورت كاملاً خالص برای نوشیدن مطبوع نیست بلكه ناخالصی­ها طعم آب را مشخص می­نمایند.

لفظ خالص، به معنی حالتی از آب است كه هیچ ماده­ای با غلظت كافی برای آن كه از مورد استفاده قرار گرفتن آب برای منظورهای طبیعی جلوگیری كند، وجود نداشته باشد.

استفاده طبیعی از آب عبارتند از:

1- زیبایی و تفریحی

2- ذخیره­ی آب مصرفی عمومی مردم

3- محیط زیست آبی جانوران (ماهیها)

4- كشاورزی

5- صنعت

هرماده و جسمی كه مانع استفاده­ی طبیعی از آب شود، به عنوان آلوده كننده­ی آب تلقی می­شود. مسئله­ی آلودگی آب به صور مختلف و پیچیده­ای ایجاد می­شود، زیرا استفاده­ی طبیعی از آب گوناگون است.آبی كه برای بعضی استفاده­های خاص مناسب است نباید آلوده باشد.

 

ب- وسعت آلودگی آب:

انجمن حفاظت محیط زیست ایالات متحده­ی آمریكا برآورد كرده كه تقریباً یك سوم جریان آب جهان به طورمشخص آلوده و اصل حفظ كیفیت آب بر هم زده شده­است. در این برآورد آلودگی
به­عنوان یك زیان مطرح شده كه بر خواص شیمیایی و فیزیكی آب لطمه وارد می­كند.

 

ج- طبقه بندی آلوده كننده­های آب

نشانه­های آلودگی آب حتی با سطحی­ترین توجه مشخص می­شوند. برای مثال نوشیدن آب طعم بد می­دهد؛ توده­های علف های هرز آبی در حجم زیادی از آب رشد می­كنند و آب كنار دریاها، اقیانوسها، رودخانه­ها و دریاچه­ها بوی ناخوشایندی منتشر می­سازند. منشأ این مشكلات باید به منابع و انواع بسیاری از آلوده­كننده­ها نسبت داده شود. آلوده­كننده­های آب به 9 دسته طبقه­بندی شده­اند:
 1- زباله های متقاضی اكسیژن

2- عوامل بیماری­زا

3- مواد غذایی گیاهی

4- تركیبات آلی سنتز شده (مصنوعی)

5- نفت

6- مواد شیمیایی معدنی و كانیها

7- رسوبات

8- مواد رادیو اكتیو (پرتوزا)

9- گرما

1- زباله های متقاضی اكسیژن (اكسیژن خواه):

اكسیژن حل شده در هر نوع آبی لازمه­ی زندگی برای اجتماع گیاهی و حیوانی می­باشد و بقاء آنها بستگی به توانایی آب در نگهداری كمترین غلظت معین از این ماده حیاتی دارد.
آب زمانی به عنوان آلوده­شده طبقه­بندی می­شود كه غلظت Do (غلظت اكسیژن محلول) به زیر سطح مورد نیاز برای بقاء زیست طبیعی در آن بیاید.آلوده­كننده­هایی مانند فاضلاب تصفیه نشده­ی شهری، مواد خارج شده از انبارها و فرایند پس مانده­های غذایی می­توانند از این گونه مواد باشند که غلظت اکسیژن را در آب کاهش دهند. سهم حیوانات اهلی در تولید زباله­های متقاضی اكسیژن به اندازه­ی 9/1 بیلیون نفر است.

2- عوامل بیماری زا:

آب دارای پتانسیل حمل موجودات ریز بیماری­زا كه سلامتی و زندگی را به خطر می­اندازند است. میكروبهای بیماری­زا متناوباً در سراسر آب منتقل می­شوند و می­توانند باعث عفونت در ناحیه­ی روده (تیفوئید، اسهال خونی، پاراتیفوئید، وبا) شوند و مسئولیت ایجاد بیماری فلج اطفال و یرقان را بر عهده دارند. از لحاظ تاریخی اولین دلیل برای كنترل آلودگی آبها، جلوگیری از بیماریهایی است كه مولد آنها در آب وجود دارد. عوامل ایجادكننده بیماری را نمی­توان كنترل و سلامت كامل را تأمین كرد. روزانه بیلیون­ها از این موجودات توسط افراد دفع می­شود. این ساكنین مدفوع انسان یك محیط زیست را با این شرایط در آبهای طبیعی پیدا نمی­كنند تا تولید مثل كنند و به سرعت از بین می­روند.
اهم بیماریهایی كه توسط آبهای آلوده به انسان سرایت می كنند شامل:

الف: بیماری انگلی (لیپتوسپیرا ایكترو هموراژه) كه به تب یاویل معروف شده است.

ب: كرمها، تخم كرمهایی مانند اسكاریس، تریكوسفال (كرم شلاقی) و كرم قلابدار ممكن است ازطریق خاك و آب آلوده به آنها وارد بدن انسان شود و ایجاد بیماری نماید.

ج: بیماری وبا

د: بیماریهای ویروسی (آب در انتقال دو نوع ویروس پولیویروس و هپاتیت عفونی نقش موثری ایفا می­كند).

 

 

 

 

 

 

 

3- مواد غذایی گیاهی:

مواد غذایی عامل محدودكننده­ی مهمی در رشد همه­ی گیاهان است. در كنار عوامل دیگر سرعت و فراوانی رشد گیاهان متناسب با مقدار ماده­ی غذایی در دسترس است. مشخص شده كه پانزده تا بیست عنصر برای رشد گیاهان سبز مورد نیاز است. بیش از 70 درصد از تركیبات فسفره در فاضلابها در اثر استفاده از شوینده­های خانگی ایجاد می­شود و باید اقدام كنترل كننده­ای روی این مسئله انجام گیرد.

 

4- تركیبات آلی سنتز شده:

تولید تركیبات آلی شیمیایی بعد از جنگ جهانی دوم در دنیا به میزان قابل توجهی افزایش یافت. تركیبات موجود شامل مواد سوختنی، پلاستیك­ها، نرم كننده­ها، فیبرها، الاستومرها، حلالها، شوینده­ها، رنگها، مواد ضد آفت، افزودنیهای غذایی و داروها می­باشند كه از بین آنها شوینده­ها و مواد آفت­كش از اهمیت ویژه­ای برخوردارند. از آنجایی كه استفاده از این تركیبات شیمیایی به سرعت در حال توسعه است، عوامل مشخص نظیر انتشار، نابودی و میزان خطر باید مورد بررسی قرار گیرد.

 

5- نفت:

در سال 1859 اولین چاه نفت با استخراج موفقیت­آمیز در پنسیلوانیا بهره­برداری شد. در حال حاضر سالانه بیش از چند بیلیون بشكه نفت خام در دنیا مورد بهره­برداری قرار می گیرد. تولید، توزیع و استفاده­ی سالانه از یك چنین مقدار زیادی نفت باعث ایجاد پیامدهای محیطی می­شود.

 

6- مواد شیمیایی معدنی و كانیها:

این گروه از آلوده­كننده­های آب شامل نمكهای معدنی و اسیدهای معدنی و تركیبات فلزی است. حضور این آلوده­كننده­ها در آب سه نتیجه­ی عمومی شامل اسیدیته، شوری و سمی بودن آب را فراهم می­آورد.

خاصیت اسیدی (اسید یته): با اهمیت­ترین منابع برای افزایش دادن اسیدیته شامل زهكشی معادن و باران اسیدی است.

شوری: شوری آب مشاهده­ی غیر معمولی نمی­باشد بلكه حدود 97 درصد از كل آبهای جهان در اقیانوسها و دریاها به صورت آب نمك هستند و 3 درصد باقیمانده آب شیرین نامیده می­شود.

سمیت: خاصیت سمی تعدادی از تركیبات معدنی خصوصاً عناصر سنگین فلزی سالها شناخته شده است. تعدادی از این تركیبات كه خواص مطلوبی دارند، مرتباً تولید می­شوند. احتیاط لازم، ضامن امنیت اشخاصی است كه در امر تولید درگیرند. سمی­ترین این مواد در محیط زیست، شامل مواد حاوی جیوه، سرب، كادمیوم، كروم و نیكل می­باشند. این فلزات در بدن موجودات زنده جمع و به مدت زمان طولانی باقی می­مانند و به عنوان مجموعه­ی سم عمل می­نمایند.

 

7- رسوبات:

رسوبات یكی از انواع آلودگیها كه به طور طبیعی در فرآیندهای فرسایشی به وجود می آیند. رسوبات در اثر این فرآیندها موجب آلودگی گسترده­ی آبهای سطحی می­شوند. تاثیرات زیان آور رسوبات در آب عبارتند از:

الف:كانالهای چشمه­ها، بنادر و مخازن پر می­شوند. كانالها سرریز شده و عمق آنها تغییر می كند و عمر مفید مخازن آب كم می­شود.

ب: جانوران آبزی رانابود می­كند. رسوبات ته نشین شده تعداد ماهیها و جانوران صدف­دار را كاهش می­دهد و زیستگاه­های آنها را می­پوشاند.

ج: نفوذ نور به درون آب را كاهش می­دهد.كاهش نفوذ نور خورشید به داخل آب موجب كاهش فرآیند فتوسنتز توسط گیاهان می­شود.

د: آب را تیره می­كند. این موجب افزایش هزینه­ی لازم برای تصفیه­ی آب می­شود.

 

8- مواد رادیو اكتیو ( پرتوزا)

بعضی از عناصر دارای هسته بسیار ناپایدارند كه خود به خود به اجزاء كوچكتر تجزیه می­شوند و انرژی تابشی زیادی تولید می­كنند.

تشعشع این فرایندهای تجزیه­ای، مواد رادیواكتیو بسیار خطرناك و حتی مرگ­آور است.
خطرناكترین هسته­های رادیواكتیو، هسته­های رادیواكتیو با نیمه عمر متوسط هستند. عناصر رادیو اكتیو (پرتوزا) در هنگام تجزیه­ی هسته­های خود، اشعه­های آلفا، بتا پخش پوزیترون نوترون و اشعه گاما ساطع می­نمایند.

 

9- گرما

گرما معمولا از نظر بیشتر مردم، یك آلوده كننده و حداقل به عنوان یك عامل فاسد كننده­ی شیمیایی نیست،گرچه افزایش دمای آب بدن سبب تأیرات زیانباری به بزرگی بسیاری آلوده كننده­ای شیمیایی می­ود. رعت هر واكنش شیمیایی، شامل تنفس آبزیان و اكسایش تقریبا با افزایش دما به ازاء هر 10درجه­ی سانتیگراد دو برابر می­شود. در آبهای آلوده شده­ی حرارتی، ماهیها به علت افزایش سرعت تنفس به اكسیژن بیشتری نیاز دارند. تهدید بیشتر به زندگی آبزیان از طریق كلرینه كردن آبهای سرد برای استفاده می­باشد. این كار برای جلوگیری از رشد باكتریها انجام می­شود. كلر به روی موجودات زنده­ی محیط تاثیر می­گذارد. كلر، موجودات زنده­ی میكروسكوپی را كه بعضی از زنجیره­های غذایی اهمیت دارند از بین می­برد.

 

2. آلودگی آب، فراتر از یك مسئله‌ی ساده

آبی كه دارای عوامل بیماری­زای عفونی یا انگلی، مواد شیمیایی سمی، ضایعات و فاضلاب خانگی و صنعتی باشد را آب آلوده گویند. آلودگی آب از فعالیتهای انسانی، نشأت می­گیرد.

الف) گندآب كه عوامل زنده­ی بیماری­زا و مواد آلی تجزیه­پذیر را در بردارد.

ب) مواد زائد تجاری و صنعتی در بردارنده­ی عوامل سمی از نمكهای فلزی یا مواد شیمیایی پیچیده­ی مصنوعی.

ج) آلاینده­های كشاورزی نظیر كودها و آفت­كشها.

د) آلاینده­های فیزیكی مانند گرما (آلودگی حرارتی) و مواد پرتوزا.

آلودگی را می­توان به عنوان یك تغییر نامطلوب در خواص فیزیكی، شیمیایی و بیولوژیكی آب تعریف كرد كه باعث به خطر انداختن سلامت، بقاء و فعالیتهای انسان یا سایر موجودات زنده می­شود. آلودگی از نظر پایداری نیز قابل بررسی و مطالعه است؛ لذا از این دیدگاه دو نوع آلودگی وجود دارد. آلودگی قابل انحطاط و آلودگی غیرقابل انحطاط.

آلوده كننده­ی قابل انحطاط را می­توان تجزیه كرد، ازبین برد و یا برای برخی فعالیتها مصرف نمود. از این طریق حد قابل پذیرش آلودگی را می­توان طی مراحل طبیعی یا با روشهای مهندسی (سیستمهای تصفیه) نقصان داد. البته در صورتی كه سیستم تحت تأثیر شوك ناشی از آلاینده، شكست نخورده باشد، یا به عبارتی آلودگی لبریز نگردد. این دسته خود به دو گروه تقسیم می شوند: قابل انحطاط تند و كند؛ آلوده­كننده­های قابل انحطاط تند، نظیر فاضلاب انسانی و زائدات حیوانی و كشاورزی، معمولاً خیلی سریع قابل تجزیه­اند.

آلوده­كننده­های قابل انحطاط كند مانند د.د.ت و بعضی از مواد رادیواكتیو به كندی تجزیه می­شوند؛
 به هرحال اجزای آنها یا كاملاً تجزیه شده ویا به حد غیرقابل ضرر كاهش می­یابند. آلوده­كننده­های غیرقابل انحطاط از راههای طبیعی تجزیه نمی­شوند. نمونه­ی چنین آلوده­كننده­هایی عبارتند از جیوه، سرب، تركیبات آلی هالوژنه­ها، دیوكسین­ها و بعضی از پلاستیك­ها.

میكروارگانیسم­هایی­كه از طریق آب آلوده به انسان منتقل می­شوند، دارای اهمیت چشمگیر بهداشتی هستند. برخی از این میكروارگانیسم­های فرصت­طلب در افراد با نقص ایمنی نظیركودكان، سالمندان و یا بیماران  HIV  مثبت ممكن است ایجاد ناراحتی كند. در صورتی­كه ارگانیسم­های فرصت طلب، با تراكم زیادی در آب باشند موجب عفونتهای مختلفی در پوست، مخاط، چشم، گوش، بینی و گلوی افراد حساس یا با مقاومت پایین می­شوند.

منابع­آب، اغلب در بردارنده­ی ناخالصیهای شیمیایی هستند. این ناخالصیها ممكن است ناشی از آلودگی هوا، آلودگی خاك یا موادآلاینده­ی ناشی از فعالیتهای انسانی كه به صورت فضولات جامد و مایع به محیط تخلیه می­شوند باشد.آلاینده­های شیمیایی با اشكال متفاوت كه از زباله­های صنعتی و فضولات جامد و مایع شهری حاصل می­شوند منابع آب را بیش­از پیش تهدید می­کنند. این آلاینده­ها عبارتند از: حلال­های شوینده، سیانید، فلزات سنگین، اسیدهای آلی و معدنی، مواد ازته، مواد سفید كننده، رنگها، رنگدانه­ها، سولفیدها، آمونیاك، مواد سمی و انواع گوناگون تركیبات آلی كشنده­ی موجودات زنده.

آلاینده­های شیمیایی نه تنها می­توانند به­طور مستقیم به سلامت انسان آسیب برسانند، بلكه از راه تجمع در آبزیان به­طور غیرمستقیم هم می­توانند بر انسان اثر كنند، نظیر ماهی كه برای تغذیه انسان مورد استفاده قرار می­گیرد.آلاینده­های شیمیایی موجود درآب ممكن است ایجاد آسیبهای سمی حاد یا مزمن درانسان نمایند. به هرحال برخی از آلاینده­ها حتی در دز پایین ممكن است سلامت انسان را تحت تأثیر قرار دهند، یا اینكه مواجهه­ی درازمدت انسان با برخی آلاینده­ها سبب ضایعات پاتولوژیكی در انسان شود. مطالعات رابطه­ی برخی ازبیماریها با كیفیت شیمیایی آب آشامیدنی یا غذاهای دریایی را نشان می­دهد. در بیماریهای ناشی از آلاینده­های شیمیایی می­توان به مسائل مربوط به بهداشت دندانها، سختی آب و بیماریهای قلب و عروق و مسمومیت حاد یا مزمن ناشی از تركیباتی نظیر سموم دفع آفات، تركیبات فنلی، هیدروكربورهای حلقوی، تری هالومتان­ها و فلزات سنگین استناد نمود. 

سختی آب مربوط به املاح خاصی است كه در آب وجود دارد. این املاح شامل كاتیون­های كلسیم، منیزیم، استرانسیم، آهن، آلومینوم، منگنز و مس هستندكه با آنیون­های بیكربنات، كربنات كلرور، سولفات، سیلیكات و نیترات به صورت محلول در آب وجود دارند. سختی آب را می­توان به صورت «خراب شدن صابون درآب» تعریف كرد. اگر مقدار زیادی آب لازم شود تا صابون كف كند مصرف كننده­ی آب، آن را سخت به­شمار می­آورد. اغلب سختی آب ناشی از چهار جزء می­باشد: بی­كربنات كلسیم، بی­كربنات منیزیم، سولفات كلسیم و سولفات منیزیم. وجود هر یك ازاین تركیبها موجب سختی آب می­شود، اگر چه تركیبات دیگر هم هستند، اما كمتر موجب سختی آب می­شوند. سختی آب به صورت سختی دائم و سختی موقت نامگذاری می­شود. مجموع سختی موقت و سختی دائم را سختی كل می­نامند. با رویكردی دیگر، سختی را به سختی مربوط به كربنات­ها و سختی غیركربناتی تقسیم بندی نموده اند. سختی كربناتی موقتی و سختی غیركربناتی، دائمی است. سختی موقت در اثرجوشاندن آب ته نشین می­ود و جرم داخل ظروف را تشكیل می­هد. این پدیده­ی به املاح كربنات كلسیم و منیزیم مربوط می­شود. جوشاندن آب به مدت چند دقیقه موجب تجزیه­شدن بی­كربنات كلسیم و منیزیم و خارج شدن CO2 و رسوب كربنات­های كلسیم و سدیم می گردد. اماسختی مربوط به سولفات­ها، نیترات­های كلسیم و منیزیم دراثر حرارت رسوب نمی­دهند.

معیار آب آشامیدنی از نظر سختی این است كه آب آشامیدنی باید دارای سختی متوسط باشد. اگر سختی آب بیش از 3 میلی اكی والان درلیتر باشد، پیشنهاد می­شود سبك گردد. سختی آب بیشتر از نظر اقتصادی اهمیت دارد، اگرچه طبق مطالعات انجام شده امكان رویداد بیماریهای قلب و عروق در استفاده كنندگان از آب سبك بیشتر است.

ویژگی­های فیزیكی آب نظیر بو، مزه، كدورت، درجه­ی حرارت و رنگ آب می­تواند آب را برای مصرف كننده نامطلوب سازد.

 اساسی­ترین مسأله درمورد آب تصفیه شده عدم داشتن بو و طعم است. بوی آب قاعدتاً ارتباط نزدیكی با طعم آن دارد. عوامل مختلفی در ایجاد طعم و بوی آب مؤثر است. ازجمله­ی این عوامل جلبكها، تجزیه­ی گیاهان آبزی، محصولات حاصل از كلرینه نمودن آب نظیركلروفنل­ها و آبهای راكدی است كه در انتهای سیستم توزیع ساكن می­مانند.

كدورت آب پدیده­ای است كه میزان زلال بودن یاشفافیت آن را مشخص می­كند و یكی از معیارهای تعیین كیفیت ظاهری آب است. كدورت معمولاً به علت وجود مواد معلق در آب ایجاد می­شود.

آب خالص معمولا بی­رنگ است. رنگ آب آلوده نشده می­تواند ناشی از مواد درحال گندیدگی زمین یا نمكهای فلزی موجود در طبیعت (آهن و منگنز) باشد. آلاینده­های صنعتی نیز می­توانند
به­وجودآورنده­ی طیف وسیعی از رنگها در آبهای پذیرنده باشند.

از آنجایی كه گوارایی آب مربوط به میزان اكسیژن محلول درآن می باشد، هرقدر دمای آب بالاتر باشد میزان حلالیت اكسیژن محلول در آن كمتر خواهد بود؛ لذا آب به اصطلاح گرم با دمای 20 درجه بالاتر، اكسیژن كمتری در بر دارد و مورد رضایت مصرف كننده نیست، در حالی كه آب با دمای بین 5 تا 15 درجه­ی سانتیگراد اكسیژن محلول بیشتری در خود دارد كه گوارا و مطلوب است؛ البته دمای پایین تر از 5 درجه نیز برای نوشیدن مطلوب نیست.

غلظت یون هیدروژن در آب با معیار PH سنجیده می­شود. این ویژگی یكی از مهمترین خواص
فیزیك و شیمیایی آب محسوب می­شود، زیرا گزینه­ی بهینه درمورد بهسازی آب به PH آن بستگی دارد. در آب نزدیك خلوص، غلظت یونهای + H و -OH خیلی كم و تقریباً نزدیك به هم هستند؛ چنین آبی را خنثی گویند كه PH  آن در 25 درجه­ی سانتی گراد حدود 7 است. در شرایطی كه غلظت یون هیدروژن بیش ازیون هیدروكسیل باشد، PH كمتر از 7 و آب اسیدی است در صورتی كه غلظت یون هیدروكسیل بیش از یون هیدروژن باشد PH بیشتر از 7 و آب قلیایی است.

كیفیت آبهای مورد نیاز برای مصارف خاص به ندرت با ویژگیهای طبیعی آنها مطابقت دارد. آب آشامیدنی با ویژگی ذكر شده كه بایستی سالم وتمیز باشدبه طور طبیعی به مقدار كافی در دسترس نمی­باشد. اكثر منابع آب از نظر كیفیت شیمیایی و بیولوژیكی برای شرب مناسب نیستند و قبل از مصرف احتیاج به یك سری عملیات دارند. چنین عملیاتی كه به منظور متناسب­سازی آب برای مصرف خاصش صورت می­گیرد تصیفه نامیده می­شود. تصفیه یا پالایش آب از نظر پزشكی وبهداشت اهمیت زیادی دارد. ازبین منابع آب، آبهای سطحی ناخالصیهای بیشتری در بر دارند تا آبهای زیرزمینی؛ پس این قبیل منابع احتیاج به بهسازی جدی دارند، لیكن آبهای زیرزمینی از نظر كیفیت میكروب شناختی برای حفظ سلامت، حداقل باید ضدعفونی شوند و شاید برخی از آنها به خاطر داشتن پاره­ای عناصرشیمیایی نظیر آهن و منگنز احتیاج به تصفیه­ی بیشتری داشته باشند.

بهسازی آب ممكن است به چند روش فیزیكی، شیمیایی، بیولوژیكی یا گاهی تركیبی از این روشها انجام شود. در مجموع با در نظر گرفتن میزان مصرف و شرایط موجود، اغلب تصفیه­ی آب از رههای زیر انجام می­شود:

الف) جوشاندن در سطح خانوار و گروههای محدود جمعیتی: در این روش جوشاندن حدود 5 دقیقه­ی آب علاوه بر ازبین بردن زیستواركهای بیماری­زا، سختی آب نیز تا حدودی كاهش می­دهد .

ب) انبار كردن آب:  برای اجتماعات كوچك و بزرگ قابل اجرا است. آب درمنبع اصلی در مخازن طبیعی یا مصنوعی برای مدتی نگهداری می­شود و جلوگیری ازآلودگی بعدی بایستی مورد توجه باشد. انبار كردن آب به مقدار قابل ملاحظه­ای ناخالصیهای معلق آب را كاهش می­دهد. این فرایند متابعت ازروند طبیعی حذف آلودگیها است. ذخیره نمودن آب برای مدتی، از چنددیدگاه مورد تامل است:

1) از نظر فیزیكی، كاهش مواد معلق از طریق ته نشینی كه مواد معلق موجود درآب در اثر قوه ثقل
ته­نشین می­شوند؛ تجربه نشان می­دهد در 24 ساعت اولیه حدود 90% ناخالصیهای معلق ته­نشین
می­شوند. در نتیجه فرایند تصفیه درمراحل بعدی آسانتر می­شود.

2) از نظر شیمیایی، در مدت ذخیره سازی آب ممكن است برخی تغییرات شیمیایی وبیوشیمیایی
 روی­دهد. بیكربنات­ها تجزیه شده و تولید انیدریك كربنیك نمایند، گازهای سمی نظیر آمونیاك، هیدروژن، سولفوره و انیدرید كربنیك از آب خارج می­شوند. مواد آلی موجود در آب خام در اثر فعالیتهای میكروبی به كمك اكسیژن محلول در آب تجزیه و تثبیت می­شوند و در نتیجه، مواد آلی فساد پذیر، به مواد معدنی تبدیل می­گردند.

3) از نظر زیست­شناختی، موجودات زنده­ی بیماری­زای موجود در آب خام در اثر عوامل مختلف رو به كاهش گذاشته و شمار قابل توجهی از آنها نابود می­شوند. تجربه نشان می­دهد با انبار كردن آب رودخانه در مدت 7ـ5 روز اول تا 90% میكروبها كاهش می­یابند و این یكی از مزایای ذخیره كردن آب است. مدت نگهداری بهینه­ی آب 14ـ10 روز است­، لیكن از نظر اقتصادی مقرون به صرفه نیست؛ ضمناً احتمال رشد جلبكها و تغییر كیفیت فیزیكی آب وجود دارد.

ج) پالایش آب : معمولاً در سطح وسیعتر از مصرف خانوار، یعنی اجتماعات كوچك و بزرگ درصورتی كه منابع آب سطحی باشد پس از انبار كردن پالایش می­شود. پالایش آب دومین مرحله­ی بهسازی آب و در واقع مهمترین مرحله­ی آن است، زیرا اكثر قریب به اتفاق میكروب­ها (99%ـ98%) در مرحله پالایش از بین می­روند و دیگر ناخالصیها معلق و احیاناً بینابین از آب گرفته می­شود.

روشهای ساده­ی بهسازی آب در جامعه، ابتدایی­ترین وبهترین راه برای جلوگیری از آلودگی آب است. در این راستا می­توان روشهای ساده­ای پیشنهاد کرد:

-    در مناطقی كه امكان آلودگی به انگلهایی نظیر كرم پیوك یا تخم انگلها وجود دارد آب، صاف شود و یا حداقل، مصرف­كنندگان نسبت به صاف كردن آن اقدام نمایند.

-        آب آشامیدنی بایستی به­وسیله­ی مجاری یا ظروفی برداشت یا جمع آوری گردد كه آلودگی پیدا نكند.

-        در صورت استفاده از مخازن برای جمع آوری و برداشت آب، این مخازن حتماً سربسته باشد.

-        آب ذخیره شده را بایستی در ظروف درب­داری كه مرتب تمیز می­شود ذخیره نمود.

-        آب شرب، حتی الامكان از دیگر آبهای مصرفی جداگانه ذخیره و نگهداری شود.

-    هنگام برداشت آب از ظروف ذخیره بایستی توجه داشت توسط ظروف برداشت نظیر لیوان، دست یا عوامل خارجی آلودگی پیدا نكند.

-    ضمن اینكه آب مورد استفاده به مقدار كافی تهیه شود مقادیر متناسبی بایستی برای شرب یا دیگر مصارف برداشت نمود. تقریبا مقدار 40-30 لیتر برای مصارف فردی و خانگی روزانه نیاز می­باشد.

-        تهیه­ی یك برنامه­ی عملی برای آموزش بهداشت آب مستلزم پاسخ به سئوالات زیر است:

·        چگونه بایستی مشاركت جامعه، ارتقاء داده شود؟

·        چه كسی بایستی آموزش بهداشت آب را رهبری نماید؟

·        محتوای آموزش برای آب آشامیدنی سالم چه باشد؟

·        چه كسی بایستی آموزش بهداشت آب را انجام دهد؟

·        چه روشهای آموزشی بایستی به كار برده شود؟

·        چه اقدامات حمایتی بایستی توسط سازمانهای مراقبتی انجام شود؟

3. آلاینده­های صنعتی آب

 صنایع نساجی: حدود 80% از پساب صنایع نساجی، ناشی از واحدهای چاپ و رنگرزی پارچه است. برای مقابله با این آلودگی، تصفیه­ی آبهای آلوده، حداكثر بازیافت ممكن و استفاده مجدد آب در فرآیندهای تولید ضروری است.

صنایع كاغذ سازی: عمده­ترین آلودگی این صنعت ناشی از مصرف سود سوزآور است. تصفیه­ی آبهای آلوده و بازیافت سود سوزآور و استفاده­ی مجدد آن سبب كاهش آلودگی می­شود.

صنایع شیمیایی : تفاله­ها و پسمانده­های روغنی، آبهای آلوده به جا مانده از فرآینده های تبدیلی و سود سوز آور مصرفی عمده ترین موارد آلودگی ه

---

ادامه ي مطلب

امتیاز :

1 2 3 4 5

طبقه بندی: ،
بحران ملی آلودگی منابع آب و سیاستهای دولت برای مقابله با بحران ,